राजुराम राउत\दशै र तिहार नजिकिदैछ, बजार चहल पहल बढिरहेको छ । यसै सन्दर्भमा एकजना प्रिय भाईले सामाजिक सञ्जालमा कालाबजारिले बजार ढाक्यो सरकार, खोई अनुगमन ? भन्ने सन्दर्भमा छलफल हुँदा कालाबजारी नगर्ने पसल देखाउनु भन्नू भएकोले खोज अनुसन्धान गर्दै जाँदा आफुलाई महशुस भएको उपाय उल्लेख गर्न खोजिएको छ । हामी निर्बाधरुपमा भारतीय र चाईनिज सामानहरुको प्रचुर प्रयोग गरिरहेको छौं । यसै निहुँमा पुनः अरबौको रकम बाहिरिएको छ । यहाँ दशैं र तिहारको अवसरमा स्थानीय उत्पादनको प्रयोगका महत्वको बारेमा केही विचारहरू प्रस्तुत गर्न गईरहेको छु । वर्षभरिमा हाम्रो रितिरिवाजअनुसार विभिन्न चाडपर्वहरूमा, हामीले विभिन्न परम्परागत र सांस्कृतिक गतिविधि हरूको अनुभव गरिरहेका छौं । यस्ता चाडपर्वको समयमा हामीले हाम्रो समुदाय र देशका स्थानीय उत्पादन हरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने आवश्यकतापर्छ ।
यसै सन्दर्भमा, नजिकिदै गैरहेको हाम्रो महान चाड दशै र तिहारमा हाम्रा स्थानीय उत्पादनलाई प्रयोगमा ल्याउन सकेमा मुद्रा बिदेशिने समस्याबाट राज्यले मुक्ती पाउने छ । यहाँ हामीले स्थानीय उत्पादन भन्नाले ती उत्पादनहरूलाई जनाउंछ जुन हाम्रो समुदाय, गाउँ वा शहरमा उत्पादन गरिन्छ । यी उत्पादनहरूमा कृषि, हस्तकला, कुटीर उद्योग र अन्य शिल्प कलाका सामग्रीहरू समावेश हुन्छन् । स्थानीय उत्पादनले केवल आर्थिक लाभ मात्र होइन, हाम्रो सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि सुदृढ गर्छ । दशैं र तिहार, दुबै चाडपर्वहरू हाम्रो सांस्कृतिक र धार्मिक पहिचानका प्रतीक हुन् । दशैंमा दुर्गामाताको पूजा गरिन्छ र विजयको प्रतीकको रूपमा मनाइन्छ । तिहारमा, हामी बोटको पूजा गरेर जीवनको विविधता र समृद्धिको सम्मान गर्छौं । यी चाडहरूमा परिवार र समुदायसंगै आनन्द मनाउने परम्परा पनि हो । यस अवसरमा, स्थानीय उत्पादनको प्रयोग गरेर हामी हाम्रो सांस्कृतिक धरोहरलाई कायम राख्न समेत सक्छौं ।
हामीले चाडपर्वको समयमा स्थानीय उत्पादनको प्रयोग गर्नुपर्ने विभिन्न कारणहरू छन् । मुलत, आर्थिक समृद्धि हो । स्थानीय उत्पादनको प्रयोग गर्दा, त्यसले स्थानिय व्यवसाय र किसानलाई सशक्त बनाउंछ । रोजगारको अवसर बढाउंछ र आर्थिक चक्रलाई सुदृढ बनाउंछ । चाड पर्व आयो भन्दै बजारीया पोलिसयुक्त चामल, दाललगायतका खाद्यान्यनहरु मंहगो मुल्यमा खरिद गर्नुको बदलामा स्थानीय चामल, दाल र तरकारी किनेर हामी किसानलाई प्रत्यक्षरूपमा समर्थन गर्न सक्छौं । स्थानीय उत्पादनहरु प्रायः गुणस्तरप्य, ताजा र स्वास्थ्यप्रद हुन्छ । हाम्रो क्षेत्रका उत्पादनहरूमा रासायनिक सामग्रीको प्रयोग कम हुन्छ, जसले स्वास्थ्यको दृष्टिले पनि फाइदा पुर्याउँछ । स्थानीय फलफूल र तरकारीको प्रयोगले पोषणका लागि राम्रो विकल्प प्रदान गर्छ र सस्तोसमेत पर्न सक्छ । यसै गरि चाडपर्वका समयमा, परम्परागत व्यञ्जन हरू बनाउने क्रममा स्थानीय सामग्रीको प्रयोगले हाम्रो सांस्कृतिक पहिचानलाई सुदृढ पार्छ ।
खुवा, लालमन, रसभरि जस्ता खानेकुरा बनाउंदा भारतीय प्याकिङ मसलाको सट्टामा स्थानीय सामग्रीको प्रयोग गर्दा तिनको स्वाद र गुणस्तरमा समेत वृद्धि हुन्छ । स्थानीय उत्पादनको प्रयोगले द्रुत कार्बन उत्सर्जनलाई कम गर्न मद्दत गर्दछ । जब हामी स्थानीय उत्पादनहरूको प्रयोग गर्छौं, हामीले लामो दूरीको ढुवानीमा हुने ऊर्जा खपतलाई कम गर्छौं, जसले गर्दा पर्यावरणको संरक्षणमा योगदान पुर्याउने छ । यहाँ हामीले समाजमा सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न केही नाराहरु लगाउन सकिन्छ, जुन यस प्रकारका छन् । स्थानीय बजारमा किनमेल गर्नुहोस् चाडपर्वमा हामीले बजारमा गएर स्थानीय किसान र उत्पादकहरूको उत्पादन किन्ने प्रयास गरौं । यसले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई सघाउनेछ र ताजा सामग्रीको पहुँच सुनिश्चित गर्नेछ ।
उदाहरणका लागि हालै जुम्लि स्याउको बढदो बिक्री बितरण र घट्दो भारतीय र चाईनाको स्याउलाई हेर्न सकिन्छ ।
परम्परागत व्यञ्जनहरू बनाउँ चाडपर्वको समयमा हामीले परम्परागत व्यञ्जनहरू बनाउँ । जसका लागि स्थानीय सामग्रीको प्रयोग गरौं । मिठाई बनाउंदा चिनिको बदलामा घरेलु बिधिबाट तयार गरिएको सख्खरको प्रयोग गरौं ।
हस्तकला र शिल्पकलाको प्रयोग गरौ स्थानीय कालीगढहरूले बनाइएका उत्पादनहरू किन्ने प्रयास गरौं । यसले सांस्कृतिक धरोहरको संरक्षण गर्न मद्दत गर्छ । दीपावलीको अवसरमा हस्त निर्मित दियो किनेर नेपाली कालीगढलाई समर्थन गरौं । कागजी र प्लास्टिकका तयारी फुलको सट्टामा आफ्नै माटोमा उत्पादित सयपत्री, मखमली फुलको प्रयोग गरौं । आजकल दिपावलीमा रंगोली बनाउने फेशन आएको छ । भारतीय अबिर र रंगको प्रयोग गरि बनाईने रंगोलीलाई बहिस्कार गरि स्वदेशी कमेरो माटो, रातो माटो र चोखो गाईको गोबर प्रयोग गर्दै स्वदेशी रंगिबिरंगी फुलहरु प्रयोग गरेर रंगोली रंगाऔं ।
सामाजिक सञ्जालको प्रयोग :-डिजिटलको युग छ, सामाजिक सञ्जालको माध्यमबाट स्थानीय उत्पादनहरूको मनग्य प्रचार गरौं । यसले अन्य मानिसलाई स्थानीय उत्पादन हरूमा ध्यान दिन प्रेरित गर्नेछ । घर,दैलामा उत्पादित फुलहरुको प्रयोग गरी प्राथमिकता दिऔं । दशैं र तिहार जस्ता चाडपर्वहरूले हामीलाई समाजमा एकता र प्रेमको सन्देश दिन्छ । यस अवसरमा, हामीले स्थानीय उत्पादनको प्रयोग गर्न थाल्यौं भने त्यो न केवल हाम्रो सांस्कृतिक पहिचानको सुदृढ हुन्छ, हाम्रो अर्थतन्त्रलाई समेत बढावा गने छ । हामीले हाम्रो स्थानीय उत्पादनलाई प्राथमिकता दिनुपर्नेछ, जसले हाम्रो समुदायलाई सशक्त बनाउंछ । हामी आ-आफ्नो चासो र आवश्यकताका आधारमा स्थानीय उत्पादनलाई प्रयोग गरेर चाडपर्वका अवसरमा विशेषता थप्न सक्छौ । आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर दशै र तिहारको अवसरमा स्थानीय उत्पादनको प्रयोग गर्ने संकल्प गरौं । यसले हाम्रो सांस्कृतिक धरोहरको संरक्षण मात्र गर्दैन, संगै आर्थिक सम्बृद्धिमा पनि महत्वपूणर् योगदान गर्नेछ । यसपालि सुरुवात् गरौं सकेनौ भने आगामीे साल हामी हाम्रो निणर्य गर्ने नै छौं ।
: अस्तु :